دوره ساخت حمام سلطان امیر احمد

یکی از حمام‌های تاریخی ایران حمام سلطان امیر احمد است، با ما همراه باشید تا درباره دوره ساخت حمام سلطان امیر احمد بیشتر بدانیم.

بازدید از جاذبه های تاریخی بخش مهمی از سفر هستند. تماشای این آثار به مثابه سفری در زمان است و ما را با فرهنگ پیشینیان آشنا می‌سازد. حمام سلطان امیر احمد در زمینی به مساحت ۱۰۰۰ متر مربع ساخته شده است و از زیباترین حمام های جهان است. آهک بری، گچ بری، کاشی کاری و سقف طاقی از تزئینات حمام و نمونه‌ای از معماری باشکوه ایرانی است. این حمام مانند بسیاری از حمام های تاریخی به دلیل حفظ گرمای بنا کمی پایین‌تر از سطح زمین ساخته شده است. حمام تاریخی سلطان امیر احمد از قدیمی‌ترین حمام های ایران است. گفته می‌شود قدمت این حمام به دوران سلجوقیان برمی‌گردد.

ادوار گوناگون حمام سلطان امیر احمد

حمام امیر سلطان احمد کاشان یکی از زیباترین حمام‌های ایران و از بهترین جاهای دیدنی کاشان است که قدمت آن به دوران سلجوقی و قاجار بازمی‌گردد. این حمام که نام آن در فهرست آثار ملی ایران نیز دیده می‌شود، نمونه‌ای منحصربه‌فرد از حمام‌های ایران از نظر معماری و تزیینات به شمار می‌آید و در محله‌ای تاریخی واقع شده است؛ به همین دلیل جاذبه‌های بسیاری در نزدیکی آن قرار دارند. بازدید از این بنا به افراد علاقه‌مند به تاریخ، گردشگری، معماری، مرمت، تاریخ، عکاسی، دانشجویان و پژوهشگران توصیه می‌شود.

 

حمام سلطان امیر احمد در دوران امپراطوری صفوی در کاشان بنا گشته است؛ لازم به ذکر است که صفویان بین قرن شانزدهم تا هجدهم بر ایران، بخش هایی از ترکیه و گرجستان حکومت می کردند. از مشخصه های معماری این بنا می توان به سقف های طاقدار و موزاییک ها و نقاشی های نفیس اشاره نمود. این بنای فوق العاده زیبا یکی از زیباترین حمام های ایران می باشد که به بهترین شکل ممکن حفاظت شده است. این حمام در سال ۱۹۵۶ از طرف سازمان میراث فرهنگی ایران به عنوان میراث ملی شناخته شد.

این حمام به شکل یک سالن بزرگ ۸ ضلعی است که حوضی ۸ ضلعی نیز در میانه ی آن قرار گرفته، فضای میانی با ۸ ستون احاطه شده که فضاهای نشستن را از فضای میانی جدا می کنند. هرچند این بخش فضای اصلی حمام کردن نیست، بلکه هال تعویض لباس یا سربینه نامیده می شود جایی که افراد می توانستند در آن با دیگران ملاقات کرده و به صحبت و مکالمه بپردازند. از دوران باستان، حمام ها نقش مهمی در زندگی اجتماعی ایرانی ها بازی کرده و امروز نیز کمابیش چنین نقشی دارند.

آیا ساخت حمام سلطان امیر احمد بر روی ویرانه حمامی قدیمی بوده

حمام سلطان امیر احمد نام خود را از امامزاده مجاور خود، نوه امام جواد (ع)، گرفته است. شواهد و آثار به‌دست‌آمده از این حمام پس از زلزله ویرانگر سال ۱۱۵۰ شمسی، نشان می‌دهند که پیشینه آن به دوران سلجوقیان بازمی‌گردد؛ اما سربینه حمام، به دوره قاجار تعلق دارد. البته برخی بر این باورند که حمامی که امروز در کاشان می‌بینیم، در زمان قاجار و در سال ۱۲۹۲ هجری قمری (حدود ۱۲۵۴ شمسی) روی خرابه‌های حمام قدیمی ساخته و حمام کوچکی به مجموعه‌ آن اضافه شده است.

جالب است بدانید در گذشته هر شهر دارای پنج عنصر اصلی شامل مسجد، بازار، خانه، حمام و آب‌انبار بود؛ به همین دلیل می‌توان حمام سلطان امیراحمد را در زمره یکی از عناصر مهم شهری به شمار آورد. با توجه به اسناد باقی‌مانده از دوران مختلف تاریخی، در تمام دوره‌های اسلامی، حمام‌های عمومی بسیاری در شهرها وجود داشتند؛ به‌طوری که از نظر تعداد و اهمیت با مساجد مقایسه می‌شدند. حمام‌های تاریخی کاشان، در دوره صفوی از جمله بناهایی بودند که مورد ستایش جهانگردان داخلی و خارجی قرار گرفتند.

حمام سلطان امیر احمد در تاریخ ۱۱ اسفند سال ۱۳۵۵ با شماره ثبت ۱۳۵۱ در فهرست آثار ملی ایران قرار به ثبت رسید. این بنا از زمان ساخت تا به امروز چندین بار مرمت و بازسازی شده است و وجود ۱۷ لایه مرمتی، حکایت از قدمت آن دارند. حمام سلطان امیر احمد در سال ۱۳۷۵ شمسی با کمک‌های هیئت امنای مرمت و بازسازی بناهای تاریخی کاشان و مهندس محلوجی، وزیر وقت صنایع و معادن، بنا توسط شهرداری کاشان خریداری و پروژه باسازی و مرمت آن به سرپرستی جناب آقای مهندس مهدی هوشمندی نژاد و همکاری استاد سید علی اکبر حلی و مرحوم دکتر افسری آغاز شد تا این بنای منحصربه فرد تخریب نشود.حمام سلطان امیر احمد برای مدتی به‌ سفره‌خانه و قهوه‌خانه سنتی تغییر کاربری داد؛ اما امروزه به‌عنوان موزه تحت پوشش سازمان رفاهی و تفریحی شهرداری کاشان فعال است. حمام یکی از پیچیده‌ترین بناها محسوب می‌شود؛ زیرا اصول ساخت آن بسیار دشوار است. حمام‌های سنتی در گذشته برای حفظ گرمای درونی پایین‌تر از سطح زمین و درون خاک ساخته می‌شدند تا در مصرف انرژی صرفه‌جویی شود. حمام سلطان امیر احمد به‌شکل یک سالن بزرگ هشت ضلعی است که حوضی هشت ضلعی نیز در میانه آن قرار دارد.